Bi hài chuyện đăng ký tên miền qua đại lý

Hợp đồng đăng ký 3 tên miền giữa Thiên Hùng và Kiến Cường. Ảnh chụp màn hình.

16 giờ 30 ngày 24/6/2008, nhân viên Vũ Văn Thắng thuộc đại lý Kiến Cường của Trung tâm Internet Điện lực EVN sau khi kiểm tra sự tồn tại của tên miền và giao hợp đồng cho Thiên Hùng vài giờ đã đề nghị công ty này bỏ hotrotructuyen.vn khỏi hợp đồng. Lý do Kiến Cường đưa ra là tên miền đã được chính họ đăng ký trước đó vào buổi sáng.

Trao đổi với VnExpress, Giám đốc Nguyễn Tấn Hiệp của Kiến Cường cho biết ông đã đăng ký tên miền này sáng ngày 24/6 rồi đi TP HCM lúc 14 giờ 30 nên không biết có hợp đồng với Thiên Hùng. Hợp đồng mà Thiên Hùng đang cầm chỉ đơn giản là... hợp đồng mẫu có con dấu và chữ ký sẵn của giám đốc.

"Nhưng tại điều 4.2 nói rõ trong trường hợp bên A (Thiên Hùng) đã thanh toán cho bên B (Kiến Cường) nhưng tên miền không đăng ký được, bên B hoàn lại tiền...", ông Lê Hoài Nam lập luận. "Như vậy, chúng tôi chỉ chấp nhận mất hotrotructuyen.vn khi Kiến Cường không đăng ký được tên miền này, còn thực tế là họ đã đăng ký được rồi và phải giao cho chúng tôi theo đúng hợp đồng, theo điều 5.3 là Hai bên cam kết thực hiện đúng các điều khoản của hợp đồng, bên nào vi phạm sẽ phải chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật".

Ông Nguyễn Trường Giang, Phó giám đốc Trung tâm Internet Điện lực EVN, cho biết họ đang phối hợp với các phòng ban kỹ thuật và kinh doanh trong công ty cùng Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) để làm rõ tranh chấp này.

Tại Việt Nam, hệ thống đăng ký và cấp phát tên miền được tổ chức như sau: VNNIC là cơ quan có quyền quyết định cấp phát tên miền được đăng ký tại các nhà đăng ký như FPT, Hi-tek, PA, VDC, Mắt Bão, Netsoft, Gltec, Netnam, SPT, Viettel, EVN... Dưới các nhà đăng ký lớn này là các đại lý nhỏ - sau khi ký hợp đồng với khách sẽ đưa hồ sơ lên để nhà đăng ký đưa tên miền vào vào hệ thống của họ. Từ ngày 15/6/2008, VNNIC trao quyền duyệt cấp phát trước cho các nhà đăng ký và giữ vai trò cấp phát sau cùng (khi đã hoàn thành các thủ tục hành chính) và hậu kiểm.

Điểm mấu chốt trong các tranh chấp như vụ việc giữa Thiên Hùng và Kiến Cường chính là thời gian đăng ký. Nguyên tắc của các cơ quan cấp phát tên miền trên thế giới đều là "Đăng ký trước, cấp phát trước". Tuy nhiên, hệ thống của VNNIC và một số nhà đăng ký không công khai thời gian đăng ký tính bằng giờ, phút lên trang web mà chỉ cung cấp ngày cấp phát cuối cùng, nên khi tranh chấp xảy ra, khách hàng không có thông tin ngay để dễ giải quyết. Hơn nữa, hợp đồng đăng ký mà Kiến Cường chuyển cho EVN là hợp đồng đại lý bao gồm rất nhiều tên miền của khách mà không có xác nhận riêng lẻ là đăng ký cho riêng công ty này.

Khi tra trên trang tenmien.vn của VNNIC, người sử dụng chỉ thấy thông tin về ngày cấp phát.

Thông tin về ngày đăng ký, ngày công bố... người sử dụng không biết được. Đây là ảnh chụp màn hình mà Giám đốc Nguyễn Tấn Hiệp của Kiến Cường lấy từ Trung tâm Internet Điện lực để cung cấp cho VnExpress, có ghi ngày đăng ký là 24/6. Ngay cả trên trang này cũng không có giờ, phút cụ thể.

Hiện nay, quy trình đi đăng ký tên miền mới thực hiện trên giấy tờ mà không làm trực tiếp với hệ thống máy tính và cơ sở dữ liệu của các nhà đăng ký, khiến việc này có thể bị chậm tiến độ do các trục trặc về ngoại cảnh. Thông thường, nếu khách hàng chọn đại lý để đăng ký tên miền thì sẽ chịu rủi ro để mất domain họ cần vào tay người khác vì phải tốn thời gian ghi trên các bản khai và hợp đồng, phải chờ đại lý nộp hồ sơ lên nhà đăng ký, phải chờ nhà đăng ký nhập tên miền vào hệ thống của họ. Hợp đồng đăng ký có điều khoản quy định trách nhiệm bên B: "Hoàn thành việc khởi tạo tên miền từ 1 đến 7 ngày làm việc kể từ khi nhận được đầy đủ thông tin và thanh toán của bên A" nên khoảng thời gian dài này cũng đồng nghĩa với việc khách hàng ký hợp đồng xong cũng không chắc chắn có được tên miền vì bị "xen ngang".

Trước đây, khi tên miền cấp cao .vn chỉ được cấp phát cho các tổ chức và doanh nghiệp mà từ chối cá nhân, một số khách hàng chưa đủ điều kiện về giấy tờ hoặc thiếu hiểu biết đã nhờ các đại lý đứng tên đăng ký hộ, đồng thời thuê hosting cho trang web tại đó. Sau này, khi lập doanh nghiệp và gắn thương hiệu với tên miền, họ không thoát được ràng buộc với đại lý và không ít người đã phải trả tiền oan để đại lý ngừng duy trì domain và đăng ký lại cho họ. Cũng trong thời gian này, một số đại lý đã trở thành công ty đầu cơ tên miền với khá nhiều domain không thuộc ngành nghề và trùng với thương hiệu của nhiều hãng nổi tiếng. Nhưng điều này các công ty phải chấp nhận vì tên miền không nằm trong phạm vi điều chỉnh của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam và tuân theo nguyên tắc "Đăng ký trước, cấp phát trước". Ngoài ra, còn có khách hàng không rành về thủ tục và ngại làm giấy tờ cũng nhờ các đại lý đứng tên đăng ký cho cả... tên miền quốc tế và cũng bị ép thuê hosting giá cao.

"Khách hàng nên chọn các nhà đăng ký lớn để 'gửi vàng' vì tên miền là tài sản quý giá khi nó đồng nghĩa với thương hiệu", ông Trần Ngọc Quang, Trưởng phòng Dịch vụ tên miền tại công ty Dữ Liệu Trực Tuyến FPT, nhận định. "Có thể luật CNTT còn nhiều thiếu sót nhưng đạo đức nghề nghiệp và uy tín chính là yếu tố sống còn mà các đại lý và nhà đăng ký như chúng tôi phải quan tâm khi triển khai dịch vụ đăng ký tên miền".

Trên website của VNNIC có đăng danh sách các nhà đăng ký, địa điểm tiếp nhận hồ sơ, quy tắc đặt tên miền để khách hàng tham khảo kỹ trước khi quyết định. Sau đó, họ có thể tra tại ô "Whois Kiểm tra sự tồn tại của tên miền" lần nữa để đảm bảo tên miền đã đứng tên họ. "Trong trường hợp có tranh chấp, hai bên cố gắng thương lượng để dàn xếp hoặc phải ra tòa để xác định quyền lợi", ông Nguyễn Duy Dương, phụ trách quan hệ công chúng của VNNIC, cho biết. "Trung tâm Internet Việt Nam không có thẩm quyền tiếp nhận khiếu nại giữa đại lý với khách hàng của họ".