Chuột máy tính mừng sinh nhật 40 tuổi

Douglas Engelbart, người tiên phong trong việc chế tạo máy vi tính của học viện nghiên cứu Standford, đang giới thiệu 2 con chuột máy tính. Ảnh chụp năm 1984.

Bill English kể lại: “Những tràng pháo tay cổ vũ khiến tất cả chúng tôi ngạc nhiên”. English được biết tới là người tạo ra con chuột đầu tiên vào năm 1964. Con chuột cổ nhất này gồm một hộp nhỏ bằng gỗ thông với một nút nhỏ ở trên và 2 bánh ở phía dưới góc phải, điều khiển dòng điện để di chuyển con trỏ. Con chuột do English lắp ráp đã giúp Doughlas Engelbar diễn giải các phương thức cắt rời, sao lưu và dán các file văn bản cũng như cách làm việc nhóm và cùng biên tập văn bản qua mạng.

Chú chuột vi tính này được làm bằng gỗ và chỉ có 1 nút.

Phát minh này đã nhận được sự tán thưởng nhiệt liệt từ những chuyên gia trong ngành tham dự cuộc hội thảo. Phần nhiều trong những công nghệ được sử dụng cho bản demo ra mắt năm 1968 tại Hội thảo Fall Joint Computer Conference, San Francisco đã truyền cảm hứng sáng tạo ra những phần mềm và phần cứng được sử dụng rộng rãi hiện nay.

Buổi ra mắt lịch sử năm 1986 tại hội thảo này được tổ chức ở trung tâm hội nghị Civic Centre. Hình ảnh Engerlbart thắt caravat, mặc sơ mi ngắn tay và bộ máy tính đầu cuối (terminal) đứng trước màn hình lớn dường không có gì đặc biệt đối với những ai đã quen với những thiết bị công nghệ cao ngày nay.

Nhưng tại thời điểm đó, với những chiếc máy vi tính giống máy tính thông thường (to như ô tô) và vận hành với hàng tá Thẻ đục lỗ (là một mẩu bìa cứng có chứa thông tin số được biểu thị nhờ những lỗ đục ở vị trí định trước, còn được gọi là thẻ IBM, thẻ Hollerith) thì điều đó “thật sự tuyệt vời”

Mặc dù Engelbart không có tiếng tăm như Gates hay Jobs nhưng những ảnh hưởng sâu sắc của ông đã được thừa nhận rộng rãi trong ngành công nghệ thông tin. Steven Levy khi viết về lịch sử Macintosh đã ca ngợi Engelbart như là “ngài Moses của máy tính”.

 Một sản phẩm chuột máy tính cá nhân do Apple sản xuất năm 1983

Bob Taylor là người đã nhận ra giá trị trong những ý tưởng của Engelbart và đồng nghiệp. Ông cũng là người cung cấp phần lớn kinh phí cần thiết trong vai trò là quản lý dự án tại NASA và sau là DARPA. Ông là người hiểu rõ nhất cách tạo thiết bị dựa theo bản vẽ mà Engelbart đã vẽ ra từ năm 1961. “Chiếc hộp nhỏ có đuôi, tên gọi thích hợp nhất cho nó chắc chắn phải là “chuột”.

Tuy nhiên, chuột vi tính không phải là lựa chọn đầu tiên. Nó chỉ được chọn khi những phương án khác như bút sáng, cần điều khiển hay thậm chí một bộ điều khiến gấp khúc tỏ ra kém hiệu quả hơn.

Rất nhiều người khi hồi tưởng lại thời điểm năm 1986 đã đề cao phát minh chuột vi tính mà Engelbart đã sáng chế dưới cái tên bộ định vị X-Y cho hệ thống hiển thị. Tuy nhiên, Taylor cho biết Engelbart phủ nhận mình là cha đẻ phát minh ra chuột vi tính. Ông hồi tưởng lại: “Engelbart luôn tập trung vào công nghệ máy tính, vào phương thức xử lý thông tin hiệu quả hơn, sắp xếp thông tin như thế nào, cách chọn lọc thông tin hay có thể kết nối với những người khác. Ông không thực sự quan tâm tới những thiết bị khác.”

Hôm qua, ngày 9/12, các phóng viên trong ngành công nghiệp máy tính và thung lũng Silicon đã tổ chức sự kiện có tên là “Mẹ của tất cả những bản demo” để mừng sinh nhật lần thứ 40 của máy tính cá nhân tại trường Đại học Stanford. Lễ kỷ niệm có Engelbart tham dự cùng  một số đồng sự.