Nỗi lo khi "ông Google" phớt lờ biển cấm

Một trong những vụ điển hình vào tháng 4 năm nay là việc một đôi vợ chồng Mĩ kiện Google vì lái xe trên đường tư, chụp ảnh nhà họ và đưa lên mạng bằng chức năng Street View của Google Maps. Biện hộ của Google lúc đó là ảnh ngôi nhà và cảnh vật trên đường đã có mặt trên Net từ trước đó khi rao bán. Hãng cũng chỉ ra đôi vợ chồng này cố tình "làm to chuyện" vì đi kiện Google thay vì đơn giản dùng chức năng yêu cầu xoá ảnh có sẵn trong phần mềm.

Tiếp đó, tháng 7 vừa rồi, Google Street View lại được chú ý ở Australia khi "dám" đưa ảnh một người đàn ông say rượu đang nằm vật vờ bên lề đường. Không chỉ một lần nữa dấy lên nỗi lo ngại về tính riêng tư, người xem còn đặt câu hỏi về tình người của các nhân viên lái xe Google Street View - họ quá thờ ơ, hay áp lực công việc quá lớn khiến họ không dám dừng xe hỏi thăm?

Danh sách trên vẫn còn dài. Câu hỏi hóc búa được đặt ra ở đây: nên thuận theo thời thế, hay khăng khăng giữ cái cũ? Trong một xã hội số, nơi mọi người đều được trang bị mobile phone gắn kèm máy ảnh, sẵn sàng chụp và chia sẻ mọi khoảnh khắc cuộc sống cho toàn thế giới, liệu một doanh nghiệp lớn như Google nên đi đầu và chặn các nội dung không phù hợp lọt vào dịch vụ của mình? Hay chỉ cần cung cấp một công cụ tự xoá nội dung cấm, rồi để người dùng "tự xử"?

Phần lớn người dùng khi được hỏi thiên về ý kiến thứ nhất, nhất là khi Google có toàn quyền điều chỉnh nội dung đưa lên Street View. Nhưng tất nhiên Google muốn mọi người làm theo vế thứ hai. Một phát ngôn viên Google cho biết người dùng thấy khó chịu với các bức ảnh trên StreetView nên dùng chức năng "report inappropriate link". Hãng sẽ xem xét và xoá ảnh hoặc làm mờ khuôn mặt người trong ảnh nếu xác đáng, hoặc xoá vĩnh viễn nếu sự việc nghiêm trọng trong thời gian ngắn nhất.

Là dịch vụ đi kèm với Google Maps, StreetView cung cấp cho người dùng cái nhìn "thực" về đoạn đường hiển thị trên bản đồ. Các hình ảnh này được ô tô đặc biệt gắn kèm máy ảnh của hãng ghi lại khi đi qua khu vực và tải lên máy chủ Google. Street View có tiềm năng khá lớn, khi đã "phủ sóng" phần lớn nước Mĩ và đang vươn ra các nước châu Âu, châu Úc.

Tại các quốc gia phương Tây như Mĩ, tư nhân có quyền sở hữu đất và đường xá. Người cố tình đi vào đất tư có thể bị kiện ra toà. Google hiểu điều đó, và thường cố gắng thuê tài xế ô tô StreetView là người địa phương để tránh sai sót. Nhưng vài người cho biết họ chỉ đơn giản được thuê "lái vòng quanh" để lấy ảnh.

Google còn một số lý do khác để bào chữa, như "lái quanh khu vực sở hữu tư và chụp ngoại cảnh nhà không phải là vi phạm luật". Trong vụ việc đầu bài, hãng cho rằng "không tồn tại riêng tư tuyệt đối". Lúc khác, Google nhấn mạnh các thiết bị công nghệ cao như vệ tinh viễn thám đã tồn tại từ rất lâu, mà Google Street View chỉ là phần nổi của tảng băng. Và hơn nữa, ngay cả trong các tình huống thông thường, bất kì ai cũng có quyền đi vào đường cấm một đoạn nếu cần, tại sao Google không được?

Thành công rực rỡ của Google ngày hôm nay phụ thuộc phần lớn vào nền tảng "mở" của Internet. Trong thế giới mạng, người dùng và các tổ chức kinh doanh tự do "xí đất", xây nhà (website), và Google làm nhiệm vụ đưa khách đến thăm từng nhà. Nếu không thích Google giúp đỡ, "chủ nhà" chỉ cần đặt một đoạn mã nhỏ lên site để cấm các robot tự động của Google thu thập thông tin. Nhưng trong thế giới thật, với nhà thật, đường thật, "đoạn mã" của Google chính là các biển cấm thật được chủ nhà dựng lên. Với nhiều người, dựng biển cấm, rồi lại phải lên mạng dùng công cụ của Google tự xoá ảnh chính mình là điều quá vô lý.

Google StreetView và các dịch vụ tương tự sẽ còn phát triển mạnh mẽ tỉ lệ thuận với lượng phàn nàn của khách hàng. Dù Google có thừa nhận hay không, sự riêng tư cá nhân vẫn có vai trò quan trọng trong thế giới  số hoá mạnh mẽ ngày nay.