Công thái học là gì? Ứng dụng công thái học trong thiết kế sản phẩm công nghệ

1Công thái học là gì?

Công thái học (Ergonomics) là một nhánh của khoa học nhằm mục đích tìm hiểu về khả năng và giới hạn của con người, sau đó áp dụng phương pháp học này để cải thiện sự tương tác của con người với các sản phẩm, hệ thống và môi trường, nhằm mục đích tăng hiệu quả năng suất và giảm bớt sự khó chịu. Được xem là một nhân tố quyết định đến sự thành công của một sản phẩm.

Ví dụ bạn đang cầm trên tay một con chuột máy tính. Bạn tự hỏi tại sao con chuột lại có thể nằm gọn trong bàn tay mình đến thế? Tại sao bạn có thể sử dụng nó hàng giờ mà không cảm thấy nhức mỏi? Tại sao màu sắc của nó lại như vậy mà không phải là một màu nào khác? Tất cả đều dựa trên công thái học để tại nên sự vừa vặn và thoải mái tuyệt vời đó.

2Tại sao công thái học lại quan trọng đến thế?

Khi thực hiện không đúng cách, sử dụng các thiết bị có thiết kế sai so với tiêu chuẩn công thái học sẽ ảnh hưởng đến hệ thần kinh và cơ bắp, gây ra rối loạn cơ xương. Ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe người dùng các sản phẩm công nghệ, cũng như đem lại hiệu quả làm việc, học tập không cao cho người sử dụng. Để ngăn ngừa các trường hợp trên, các nhà sản xuất đang rất chú tâm vào kiểu dáng thiết kế, chức năng của từng bộ phận sản phẩm nhờ vào việc áp dụng các nguyên tắc công thái học.

3Công thái học nghiên cứu những yếu tố nào?

Để đạt được thiết kế thực hành tốt nhất, các nhà công thái học sử dụng dữ liệu và kỹ thuật của một số ngành:

• Nhân trắc học: kích thước cơ thể, hình dạng, quần thể và biến thể.
• Cơ chế sinh học: cơ bắp, đòn bẩy, thể lực, sức mạnh.
• Vật lý môi trường: tiếng ồn, ánh sáng, nhiệt, lạnh, bức xạ, hệ thống cơ thể rung động: thính giác, thị giác, cảm giác.
• Tâm lý học ứng dụng: kỹ năng, học hỏi, sai sót, khác biệt.
• Tâm lý xã hội: nhóm, giao tiếp, học tập, hành vi.

Để tạo nên một sản phẩm phù hợp đối với người dùng nhất, các sản phẩm thiết bị phải đáp ứng đầy đủ các yếu tố trên.

4Ứng dụng công thái học trong thiết kế sản phẩm công nghệ

Ta có thể hình dung được công thái học đã và đang được ứng dụng rất rộng rãi trên các sản phẩm công nghệ hiện nay để đem lại quá trình sử dụng thoải mái nhất, kích thích khả năng sáng tạo, làm việc khi sử dụng các thiết bị công nghệ như nghiên cứu khả năng cầm nắm, di chuyển trên chuột, cách gập mở laptop sao cho phù hợp với người dùng, bố trí cụm loa, cổng sạc cổng kết nối sao cho thuận tiện nhất hay nghiên cứu đặt vị trí bảo mật vân tay sao cho người dùng có thể dễ dàng sử dụng.